W ostatnim czasie zwróciłem się do Komisji Europejskiej z zapytaniem dotyczącym zrównoważonej gospodarki z perspektywy odpadów opakowaniowych. Zielony Ład to bowiem nie tylko energetyka czy zmiany w rolnictwie, to przede wszystkim świadome decyzje konsumentów indywidualnych, którym naprzeciw wyjść powinien biznes i unijne regulacje. Dokładna treść pytania i odpowiedź udzielona przez Komisję znajduje się poniżej.
Zielony Ład mający na celu nakierowanie naszych krajów na gospodarkę w większym stopniu ekologiczną i o obiegu zamkniętym, jest jednym z priorytetów Unii. Chociaż szersze cele Zielonego Ładu są powiązane, na przykład, z transformacją naszego systemu energetycznego lub zmianami w rolnictwie, coraz więcej osób ostrożnie podchodzi do swoich konsumenckich wyborów i stara się również wnieść wkład w zieloną transformację.
Jednym z zagadnień, które mają znaczenie dla rosnącej liczby obywateli UE, jest recykling oraz system kaucji za butelki i puszki, który mógłby ułatwić rozwój unijnej gospodarki o obiegu zamkniętym. Chociaż systemowi kaucji w Polsce daleko do perfekcji, w tym roku rząd obiecał usprawnienia w celu uzyskania zgodności z odnośnymi przepisami w sprawie odpadów.
- Czy Komisja może podzielić się informacją na temat tego, które kraje mają już dobrze funkcjonujący system kaucji za butelki plastikowe, butelki szklane i puszki z aluminium?
- Czy Komisja przewiduje nałożenie sankcji na kraje, które nie wdrożyły takiego systemu, czy zamierza jedynie zachęcać je do jego wdrożenia?
- Czy Komisja widzi jakiekolwiek możliwe bezpośrednie wsparcie finansowe dla samorządów, aby ułatwić przejście na gospodarkę bezodpadową, a jeśli tak, jakie są możliwe źródła finansowania?
Odpowiedź udzielona przez komisarza Sinkevičiusa
w imieniu Komisji Europejskiej
Jak wskazano w najnowszym sprawozdaniu Komisji[1], systemy kaucyjne (DRS) mogą być stosowane w odniesieniu do szeregu strumieni odpadów i zazwyczaj skutecznie przyczyniają się do znacznego ograniczenia zaśmiecania i zwiększenia recyklingu do bardzo wysokich poziomów. Dane porównawcze na temat systemów kaucyjnych dla pojemników na napoje dotyczące niektórych państw członkowskich są dostępne w badaniach przeprowadzonych przez zainteresowane strony, na przykład w ostatnim badaniu platformy Reloop[2] [3], a mniej aktualna analiza dotycząca metalowych puszek do napojów dostępna jest w badaniu z 2011 r.[4]
Chociaż system kaucyjny może służyć jako skuteczne narzędzie spełniania określonych wymogów w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów, selektywnej zbiórki i recyklingu określonych w dyrektywie w sprawie produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych[5], dyrektywie ramowej w sprawie odpadów[6] oraz dyrektywie dotyczącej opakowań i odpadów opakowaniowych[7], w prawodawstwie UE nie ma obowiązku wprowadzania systemów kaucyjnych.
Finansowanie przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym będzie dostępne za pośrednictwem różnych instrumentów unijnych w okresie programowania 2021–2027, obejmujących fundusze polityki spójności[8] (w tym Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji[9]), Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności[10], Program InvestEU[11], unijny program działań na rzecz środowiska i klimatu[12] i Horyzont Europa[13].
[1] SWD(2018) 254 final. Ocena wpływu – Zapobieganie powstawaniu odpadów morskich: działania dotyczące produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych oraz narzędzi połowowych, s. 69. https://ec.europa.eu/environment/circular-economy/pdf/single-use_plastics_impact_assessment2.pdf
[2] http://www.cmconsultinginc.com/wp-content/uploads/2017/09/Fact-Sheet-Performance-New2.pdf
[3] https://www.reloopplatform.org/wp-content/uploads/2018/05/BOOK-Deposit-Global-27-APR2018.pdf
[4] Warianty i wykonalność wprowadzenia europejskiego systemu skupu metalowych puszek po napojach (2011). https://ec.europa.eu/environment/waste/packaging/cans/deliverables.htm
[5] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (Dz.U. L 155 z 12.6.2019, s. 1).
[6] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy (Dz.U. L 312 z 22.11.2008, s. 3).
[7] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/852 z dnia 30 maja 2018 r. zmieniająca dyrektywę 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (Dz.U. L 150 z 14.6.2018, s. 141).
[8] https://ec.europa.eu/regional_policy/en/2021_2027/
[9] https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/european-green-deal/actions-being-taken-eu/just-transition-mechanism/just-transition-funding-sources_pl
[10] https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/QANDA_20_949
[11] https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/qanda_20_947
[12] Program LIFE: https://ec.europa.eu/easme/en/life
[13] https://ec.europa.eu/info/horizon-europe-next-research-and-innovation-framework-programme_en